گلستانی استانی است حادثهخیز، آن هم نه تنها یک حادثه و پدیده طبیعی، بلکه در هر فصل با توجه به نوع اقلیم و شرایط جغرافیایی خاص خود با پدیدههای طبیعی متعددی روبهرو است.
این استان طی سال‌های اخیر بروز حوادثی چون سیل، بارش شدید برف، سرمازدگی، خشکسالی، حریق در منابع طبیعی و محیط زیست، طوفان، تگرگ و زلزلههای تقریبا روزانه با درجات بین یک تا پنج ریشتر و دیگر پدیدههای طبیعی دستوپنجه نرم میکند.
اما در بین همه این حوادث، پدیده خشکسالی از جمله موضوعاتی است که طی این سالها گلستان را شدیدا تحت تاثیر خود قرار داده است.
این معضل علاوه بر آب شرب، کشاورزی گلستان را نیز متاثر ساخته، چنانچه در سال جاری محصولات کشاورزی از جمله سویا به شدت تحت تاثیر کم آبی قرار گرفته و حتی موجب افزایش آفات به ویژه کرم ساقهخوار در این مزارع شده است.
تغییر اقلیم، کاهش بارندگی و پراکنش نامناسب باران طی این سالها موجب شده تا خطر خشکسالی در گلستان بیش از پیش حس شود و متولیان این بخش در استان در پی آن باشند تا ازهماکنون برای آن تدابیری را اتخاذ کنند.
خشکسالی در گلستان جدیتر از هر پدیده دیگر طبیعی است
البته این موضوع فعلا در حد طرح و برنامههای مکتوب است، اما واقعیت به ما میگوید بهتر است متولیان این بخش به ویژه مدیریت بحران، جهاد کشاورزی، دستگاههای آب منطقهای و آب و فاضلاب شهری و روستایی استان به آن نگاهی جدی و عملیاتی داشته باشند.
خشکسالی در گلستان جدیتر از هر پدیده دیگر طبیعی است و البته منتظر جلسات و یا برنامههایی نمیماند که منتظر اعتباراتی از کشور است، اعتباراتی که بعید است به این زودیها تزریق این استان محروم و توسعه نیافته شود.
مدیر کل مدیریت بحران استان گلستان با اشاره به خشکسالی به عنوان یک مشکل جدی برای گلستان گفت: وضعیت پیشرو به واسطه کمبود بارندگی و پراکنش نامناسب بارش، بخشهای مختلف استان از جمله کشاورزی و آب شرب مردم را دچار مشکل کرده است.
صادقعلی مقدم در گفتوگو با پایگاه اطلاع رسانی مدیریت بحران استان گلستان در گرگان اظهار کرد: در این شرایط به نظر میرسد سیاست کلی باید سیاست سازگاری باشد تا بر اساس آن برنامه راهبردی برای مواجهه با این تهدید طبیعی ترسیم کرد.
وی با تاکید بر توجه جدی به موضوع خشکسالی در استان ادامه داد: در کارگروه تخصصی خشکسالی در استان نیز به نتیجه رسیدیم، برنامههای دانشبنیان در دستور کار قرار گیرد و دو برنامه از متخصصان دانشگاهی نیز در این زمینه مورد بررسی قرار گرفته است.
کمبود آب شرب در حال تبدیل شدن به بحران است
همچنین مدیرکل امنیتی و انتظامی استانداری گلستان بیان کرد: کمبود آب شرب در نواحی مرزی استان در حال تبدیل شدن به بحران است.
علی اکبر آقایی اذعان کرد: گلستان از استان‌هایی به شمار میرود که به شدت با مشکل کمبود آب شرب مواجه است و این کمبود آب در مناطق مرزی استان به دلیل نبود بسیاری از زیرساخت‌ها و کمبود امکانات، جلوه بیشتری دارد.
وی تصریح کرد: گلستان در نواحی مرزی با فقدان و کمبود منابع مواجه است و به دلیل آن که این مناطق برای ما از اهمیت بالایی برخوردار است باید حل مشکلات مرزنشینان را در اولویت کاری خود قرار دهیم.
آقایی در زمینه راهکارهای پیشرو برای حل مشکل آب شرب در استان به ویژه مناطق مرزی متذکر شد: اصلاح ساختار شبکه آبرسانی را از جمله راه‌های کوتاه مدت در حل مشکلات مربوط به کمبود آب شرب است.
وی افزود: حدود 95 درصد از منابع آب شرب استان از سفره‌های زیرزمینی تأمین می‌شود که با توجه به وجود بیش از 10 هزار حلقه چاه عمیق و نیمهعمیق در سطح استان و بهره برداری کشاورزی از این چاه‌ها، اصلاح الگوی کشت و نظارت جدی اداره کل جهاد کشاورزی در این حوزه می‌تواند در مدیریت مصرف بسیار اثرگذار باشد.
تدبیر فرمانداران برای موضوع خشکسالی در سطح گلستان
این مسئول گلستانی با اشاره به تدبیر فرمانداران برای موضوع خشکسالی در سطح استان یادآور شد: فرمانداران میتوانند با مشخص کردن نقاط زرد و قرمز خود در حوزه آب، گزارش جامعی از وضعیت فعلی آب در حوزه‌های مصرف شرب، کشاورزی و پیش بینی وضعیت در سال‌های آینده، تهیه و این گزارش ها را به استانداری ارسال کنند.
به گفته آقایی: با تهیه و ارسال این گزارش‌ها ضمن ایجاد آمادگی و پیشگیری از وقوع بحران‌های احتمالی، میتوان با ارائه مستندات برای دریافت بودجه از مرکز، اقدام لازم را به خرج داد.
همچنین نماینده مدیریت بحران استان گلستان در كارگروه خشكسالي، سرمازدگي و مخاطرات كشاورزي «زراعت، باغداري، دامداري، آبزيان و طيور» با اشاره به جدی بودن موضوع خشکسالی در استان گفت: این مسئله به عنوان یک موضوع اولویتدار در اهم برنامههای مدیریت بحران استان قرار گرفته است.
طرح پهنهبندی خشکسالی کشاورزی در گلستان
یوسفعلی مسعودی در گرگان اظهار کرد: در کارگروه تخصصی خشکسالی ، موضوع به شکل ویژه مورد بررسی اعضاء قرار گرفتنه و مصوباتی بر این مبنا شکل گرفته است.
وی ادامه داد: طرح پهنهبندی خشکسالی کشاورزی، هوشناسی و هیدرولوژیکی در استان تهیه شده تا بر مبنای آن برنامهریزیهایی منطبق با واقعیتهای موجود استان در این حوزه ترسیم شود.
مسعودی تصریح کرد: در جلسات کارشناسی کارگروه تخصصی، نیز خسارات ناشی از خشکسالی استان طی سال‌های اخیر جمعآوری و به سازمان مدیریت بحران کشور منعکس شد.
وی یادآور شد: میزان خسارات خشکسالی استان طی سال اخیر به استان بالغ بر850 میلیارد تومان برآورد شده که بیشترین این خسارات حوزه محصولات زراعی است.
این کارشناس مسئول مدیریت بحران استان گلستان با تاکید بر خسارت کشاورزی به اقتصاد کشاورزان استان اذعان کرد: امهال وام برای خسارت دیدگان ناشی از پدیدههای طبیعی همچون سیل، سرمازدگی و خشکسالی از دیگر برنامههایی که استان در حال اجرایی ساختن آن است.
مسعودی خاطرنشان کرد: اعتبار لازم برای استمهال وام کشاورزان خسارت دیده از خشکسالی جمع بندی شده و به کشور انعکاس یافته است.
اگر چه بیشترین نگاه کارگروه كارگروه خشكسالي، سرمازدگي و مخاطرات كشاورزي به حوزه آب در کشاورزی اختصاص یافته اما موضوع در آب شرب نیز به همین اندازه بغرنج و قابل توجه است.
کاهش 2.5 درصدی بارش مرداد ماه امسال گلستان نسبت به سال گذشته
مدیر عامل آب منطقهای استان گلستان نیز با اشاره به تهدید خشکسالی در استان اذعان کرد: میانگین بارندگی استان گلستان در مرداد ماه سال جاری در مقایسه با سال گذشته 2.5 درصد و نسبت به دوره شاخص دراز مدت نیز نزدیک به 14 درصد کاهش یافته است.
ایرج حیدریان اضافه کرد: میزان بارش های استان گلستان از ابتدای مهرماه 1392 تا پایان مرداد ماه امسال در مقایسه با مدت مشابه سال قبل حدود 29 درصد و نسبت به دوره دراز مدت حدود 14.5 درصد کاهش یافته است.
مهندس ایرج حیدریان افزود: بیشترین میانگین بارندگی مرداد ماه امسال در محدوده شهرستان کلاله با بیش از 53 میلی متر و کم ترین بارش در محدوده شهرستان رامیان با بیش از 3 میلی متر است و میزان بارندگی در گرگان در این ماه بیش از 17 میلی متر به ثبت رسیده است.
اظهار نگرانی مدیران آب وفاضلاب شهری و روستایی نسبت به آینده آب شرب گلستان
وی در ادامه افزود: جریان رودخانه ها در مدت مهر سال 1392 لغایت مرداد ماه جاری، نسبت به دوره شاخص در حوضه قره سو بیش از 80 درصد و در حوضه گرگانرود 63 درصد کاهش داشته است.
مدیر عامل شرکت آب منطقه ای گلستان همچنین در ادامه تصریح کرد: ذخیره آبخوان های آزاد زیر زمینی استان گلستان نیز در مرداد ماه سال جاری در مقایسه با مرداد سال گذشته بیش از 168 میلیون متر مکعب کاهش داشته است که در مقایسه با متوسط 22 سال گذشته ، بیش از 102میلیون متر مکعب کاهش حجم ثبت شده است.
حیدرریان از مردم استان به ویژه کشاورزان درخواست کرد: با مدیریت بهینه منابع آب و کاهش سطح کشت محصولات، یار و یاور شرکت آب منطقه ای گلستان و حافظ منابع آب استان باشند.
خشکسالی در گلستان از مرحله دغدغه گذشته است
در اظهارات مدیران آب و فاضلاب شهری و روستایی استان نیز دغدغه کمبود آب به شکل جدی طرح شده و آنان در جلسه اخیر شورای هماهنگی مدیریت بحران استان نیز نگرانی خود را نسبت به آینده منابع آب شرب با توجه به تداوم خشکسالی در استان ابراز داشتهاند
همه این اظهارنظرها نشان میدهد، گلستان به خشکسالی مبتلا شده و این موضوع دیگر از مرحله یک دغدغه تنها گذشته است و باید برای آن راهکار مناسب و عملیاتی اتخاذ کرد وگرنه با اعلام اینکه برنامه داریم و منتظر اعتبار کشور هستیم این مشکل حل نخواهد شد.
