سیل، یخبندان و حریق برخی از حوادثی است که این سالها گلستانیها را رنج داده و هر بار خسارتهایی به آن وارد ساخته، گویی این پدیدههای طبیعی این خطه از شمال را در حصار خود گرفتهاند.
در سال 1379 با سیلمهیبی که در پارک ملی گلستان روی داد، گلستان در صدر اخبار کشور جای گرفت، حادثهای که با تلفات بسیار انسانی، مسئولان این استان را غافلگیر کرد و نشان داد این استان چه قدر در موضوع بلایای طبیعی آسیبپذیر است.
این حادثه پایان کار نبود و در سال 1381 نیز با وجود تمهیدات بسیار، سیل جان تعداد دیگری از هموطنانمان را گرفت هر چند در گزارش این حادثه مشخص شد، اتوبوس به توصیه ماموران امنیتی مستقر در راه توجهی نکرد و اتفاق ناخوشایندی که نباید روی میداد، اتفاق افتاد.
اگر چه باز هم حادثه سیل در سالهای بعد اتفاق افتاد، اما هیچکدام با توجه به مدیریت مناسب و اقدامات به موقع در زمینه اطلاعرسانی و پروژههای پیشگیرانه در استان به تلخی آن حوادث نشد و برنامهریزی مناسب، مانع از بروز تلفات انسانی شد.
گلستان تازه داشت سیل را فراموش میکرد، که سرمای کمنظیر زمستان سال 1386 باز هم گلستانیها را غافلگیر کرد، هرچند این استان توانست به نسبت دیگر استانهای شمالی، مدیریت بهتری در این عرصه انجام دهد اما این موضوع مانع از خسارت سرما، برف و یخبندان به محصولات کشاورزی به ویژه باغات نشد.
زلزلههای متعدد اما کمرمق نیز طی این سالها، بارها گلستان را لرزانده، تهدیدی که با توجه به قرار گرفتن گلستان در پهنههای لرزهخیزی تهدیدی بالقوه و جدی است.
گذر زمان هر بار خشم طبیعت را در شکل متفاوتی به گلستانیها نشان داده، چنانچه در سال 1389، پارک ملی گلستان و عرصههای منابع طبیعی در آسمان بیباران گلستان، حریق را تجربه کردند تا گلستان به مفهوم تازهای از حادثه به نام حریق جنگل دست یابد، تجربه تلخی که بیش از 20 روز طول کشید و بخش عمدهای از منابع طیبعی گلستان را طعمه حریق ساخت.
وقوع این حوادث و حادثههای دیگری چون طوفان و خشکسالی طی این سالها گلستان را تحت تاثیر خود قرار داد، به نوعی که همیشه این استان شمالی مرکز توجه کشور قرار گرفته است.
مدیر کل مدیریت بحران استان گلستان گفت: مجموعهای از حوادث طبیعی گلستان را محصور خود ساخته که همین موضوع استان را جزء حادثهخیزترین نقاط کشور معرفی کرده است.
صادقعلی مقدم در گفتوگویی خبری در گرگان اظهار کرد: سیل، طوفان، برف و یخبندان، لغزش و رانش، زلزله، آتشسوزی، خشکسالی و سرمازدگی از حوادث مهم طبیعی استان محسوب میشوند که سالانه با آن روبهرو هستیم.
وی خاطرنشان کرد: این استان درحادثه سیل و حریق جنگلها در زمره پنج استان اول، در موضوع زلزله جزء هشت استان اول و در خشکسالی نیز در زمره 15 استان اول کشور قرار دارد.
30 سیل مخرب 400 نفر تلفات انسانی در گلستان از سال 1380 تاکنون
مقدم تصریح کرد: از سال 1380 تاکنون بیش از 30 مورد سیل مخرب که در اثرآن 400 فوتی و یک هزار و 336 میلیارد تومان خسارت در بخشهای مختلف استان داشتهایم.
وی یادآور شد: باید پذیرفت حوادث و سوانح طبیعی اجتنابناپذیر هستند و در برخی مواقع بالقوه بحران محسوب نمیشوند، بلکه فقدان مدیریت مناسب این پدیدههای طبیعی را مبدل به بحرانهای متعدد طبیعی میسازد.
دبیر شورای هماهنگی مدیریت بحران استان گلستان با اشاره به اینکه در موضوع خشکسالی به عنوان یکی از مهمترین بحرانهایی که استان با آن مواجه است، اذعان کرد: برخلاف برخی تصورها، گلستان به عنوان یک استان شمالی در قیاس با برخی استانها، همچون خراسان شمالی از لحاظ وضعیت منابع آبی شرایط مناسبی ندارد.
مقدم، بهترین راهکار برای مقابله با بحران خشکسالی را سازگاری با طبیعت برشمرد و تصریح کرد: در کارگروه تخصصی خشکسالی استان در این زمینه و تدبیر راهکارهای مناسب باید به طرحهای نو ودانشبنیان پرداخته شود.
تاکید بر بهینهسازی زیرساختهای مدیریت کاهش خطرپذیری در گلستان
وی با تاکید بر بهینهسازی زیرساختهای مدیریت کاهش خطرپذیری در استان ادامه داد: تاکنون در این زمینه اقدامات قابل توجه و مفیدی انجام گرفته اما هنوز ناکافی است.
مقدم ادامه داد: طی این سالها تلاشهای مناسبی در زمینه بهبود مدیریت بحران در سطح کشور انجام گرفته، اما باید اذعان کرد، در حال حاضر برنامه جامعی که قابلیت اجراء و عملیاتی شدن داشته باشد و به میزان قابل قبولی همه مولفههای مرتبط با کاهش خطرپذیری را منظور کرده باشد در دست نداریم.
وی یادآور شد: برای تحقق اهدافی همچون پیشبینی ریسکها«مخاطرات و بحرانهای احتمالی»، مهار بحران در مرحله مقابله و بازگرداندن شرایط به وضعیت عادی در مرحله بازسازی و بازتوانی، قبل از هر چیز نیاز به روشها، ابزار و امکانات متنوع داریم.
این مسئول گلستانی تصریح کرد: در تمامی مراحل مدیریت بحران، اطلاعات و سیستماطلاعاتی باید در اختیار تمامی عوامل مدیریت بحران قرار گیرد و بالطبع هر چه اطلاعات مطلوبتر باشد و به موقع تهیه شود، تصمیمات مطلوبتری اتخاذ خواهد شد و در نتیجه ضایعات ناشی از بحران کاهش خواهد یافت.
برای مدیریت بحرانهای طبیعی نیازمند طرح جامع هستیم
مقدم ادامه داد:مدیریت بحران میتواند، با بهرهگیری از سیستمهای اطلاعاتی مانند GPS «سیستمهای تعیین موقعیت» ، GIS «سیستم اطلاعات جغرافیایی» و OTS «سیستمهای اطلاعات اداری» تمامی نشانهها و علایم اولیه بحرانها را شناسایی، ارزیابی و تجزیه و تحلیل کند تا بتواند تبعات و تهدیدهای بحران را تخمین زده و مشخص کند.
وی با تاکید بر بهترین راهکار برای مقابله با بحرانهای احتمالی متذکر شد: اگر چه برای برخی از تهدیدهای طبیعی در استان همچون سیل و حریق طرح جامع تهیه شده اما برای مقابله با دیگر بحرانها باید برنامهریزی کرد وبرای آنها طرح جامع تدوین کرد.
مقدم خاطرنشان کرد: باید اطلاعات خود را با تکیه بردانش نوین افزایش دهیم چرا که بدون اطلاعات نمی توان اقدام مهم و موثری انجام داد.
وی افزود: مهمترین مرحله در مدیریت بحران پیشگیری است و انتظار میرود توجه کشور نیز در این مرحله موجب شود تا آمادگی استان در برابر چنین بحرانهایی تقویت شود.
نیاز گلستان به منابع ملی در زمینه طرحهای پیشگیرانه
مباحثی که از سوی این مقام گلستانی طرح شد، شاید تائیدی باشد بر آسیبپذیری گلستان از حیث مواجهه با پدیدههای طبیعی که هر از گاهی با حوادث متعدد این استان را تحت تاثیر خود قرار میدهد، حوادثی که ریشه در نوع اقلیم و توپوگرافی منطقه دارد.
از یاد نبریم تغییر اقلیم نیز طی این سالها بر شدت دامنه حوادث در گلستان افزوده که مدیریت این حوادث علاوه بر تدوین طرحهای جامع منطبق با چهار مرحله مدیریت بحران، نیازمند توجه جدی کشور به مقوله پیشگیری است تا استان محرومی همچون گلستان که از کمبود زیرساختهای توسعه رنج میبرد، بتواند گامهای اساسی و موثری در این بخش بردارد.